امروزه میدی کنترلرها به بخش مهمی از فرآیند تولید موسیقی تبدیل شدهاند. جهان موسیقی هرروز بیش از پیش به سمت استفاده از سازهای مجازی پیش میرود و به همین دلیل این نوع از کنترلرها محبوبیتی بیشتر از قبل کسب کرده اند. در ادامه با راهنمای خرید میدی کنترلرهای استودیویی همراه باشید.
.
• میدی کنترلر چیست؟
⇠ یکی از مهمترین دلایل ساخت دستگاههای میدی (MIDI) در دههی ۸۰ میلادی، توانایی کنترل چندین سینتی سایزر توسط یک کیبورد بود. این ایده به موفقیت گستردهای دست یافت و امروزه اکثر هنرمندانی که در اجراهای زنده یا ساخت موسیقی نقش دارند، مجهز به این نوع از کنترلرها برای دستیابی به انعطاف بیشتر در اجراهای خود هستند.
⇠ در حالت کلی میدی کنترلر، دستگاهی مجهز به کلاویه های پیانویی، به همراه چندین کلید و اسلایدر دیگر است. تمامی این کلیدها دیتاهای میدی را به ماژولهای صدا (سینتی سایزرها)، نرمافزارهای کامپیوتری یا سکوئنسرهای سختافزاری و نرمافزاری هدایت میکنند. اکثر میدی کنترلرها به تنهایی قابلیت تولید صدا (مانند سینتی سایزرها و ورکاستیشنها) را ندارند. اما تقریبا تمامی سینتی سایزرها و ورکاستیشنها قابلیت کنترل صدا و پارامترهای سایر دستگاهها (مانند یک میدی کنترلر) را دارند.
⇠ میدی کنترلرمهمترین مزیت میدی کنترلرها، انعطافپذیری و قابلیت جابجایی آن است. با استفاده از این دستگاه میتوانید تقریبا تمامی نرمافزارها و سختافزارهای جهان موسیقی مدرن را کنترل کنید و در عین حال به راحتی آن را بوسیله کیف لپتاپ خود جابجا کنید.
.
• فیدرها، کلیدها و پیچها
در کنار کلاویه ها (که مشابه کلیدهای پیانو هستند) بسیاری از کنترلرها به همراه کلیدها، فیدرها و پیچهای دیگری عرضه میشوند که در پنل بالایی آنها جای گرفتهاند. این ابزارها، می توانند اطلاعات میدی را به دستگاههای دیگر منتقل کنند و توانایی شما را در کنترل ماژولها و نرمافزارهای مختلف، به شکل قابل توجهی افزایش دهند. به عنوان مثال اگر کنترلر را به یک رایانه یا ورکاستیشن دیجیتال مجهز به سینتی سایزر نرم افزاری وصل کنید، میتوانید با استفاده از کلیدها و فیدرهای دستگاه به سادگی فیلتر کاتآف و رزونانس سینتی سایزر، امپ انولوپ و سایر پارامترهای دیگر آن را مدیریت کنید. به این ترتیب، تسلط شما بر اجرا، بیشتر به فضای آنالوگ نزدیک خواهد بود تا یک نرمافزار دیجیتالی که توسط موس کنترل میشود. امروزه بسیاری از کنترلرها به فناوری مپینگ خودکار مجهز هستند. با استفاده از این فناوری میتوانید به سادگی فیدرها و کلیدها را با امکانات نرمافزار موردنظر خود هماهنگ کنید.
.
• فیدرها، کلیدها و پیچهااستفاده از میدی کنترلر در اجرای زنده
یکی از ایدههای اصلی تولید دستگاههای میدی، استفاده از آنها برای کنترل سایر ماژولها است. روی استیج میتوانید کنترلر خود را به لپتاپ، ماژولهای سینت یا پردازندههای افکت وصل کنید و از طریق کنترلر، دو دستگاه را ترکیب یا از هم دیگر جدا کنید. اگر دیجی هستید میتوانید به سادگی از ۲۵ کلید و فیدرهای سادهی یک کنترلر برای کنترل فیتلرها در یک لوپ سکوئنسر استفاده کنید.
.
• تعداد کلیدها
پیش از خرید کنترلر باید تعداد کلید یا کلاویه های مورد نیاز خود را بدانید. پیش از هر چیز فضای استودیوی خود را در نظر بگیرید و تصمیم بگیرید که آیا میخواهید کنترلر را در سفر با خود جابجا کنید؟ یا اینکه آیا با هر دو دست از کیبورد استفاده میکنید و یا به دنبال امکان جداکردن کلیدها از یکدیگر و ایجاد صداهای مختلف در سطح کیبورد (مپینگ) هستید. پاسخ شما به این سوالات در تصمیم نهایی تاثیر مستقیم خواهد داشت. کنترلرها معمولا در انواع ۲۵، ۴۹، ۶۱ و ۸۸ کلید عرضه میشوند و طول آنها بین ۵۰ تا ۱۳۰ سانتیمتر است. اما ممکن است به مدلهایی با ۳۲، ۳۷، ۷۳ یا ۷۶ کلید نیز برخورد کنید.
.
• انواع اکشن کیبورد
یکی از مهمترین مشخصات یک کنترلر، اکشن کلیدهای آن است. اکشن به معنای چگونگی عکس العمل کلاویه ها به نواختن آن ها است. مهمترین مسئله این است که خود شما (به عنوان نوازنده) با اکشن احساس راحتی کنید. اکشن کیبورد میتواند تاثیر بسزایی در سادگی اجرا و پرورش ایدههای خلاقانه داشته باشد. معمولا بهترین اکشن، همان نوعی است که نوازنده در طول زندگی حرفهایش به آن عادت کرده است. هرچند ممکن است سبکهای موسیقی نیز در انتخاب شما تاثیرگذار باشند. در ادامه سه نوع اکشن متدوال را بررسی خواهیم کرد:
.
• انواع اکشن کیبورداکشن سنگین چکشی (Weighted Hammer)
بسیاری از کنترلرها دارای ۸۸ کلید هستند و اکشن آنها نیز مشابه اکشن یک پیانوی آکوستیک است. تولید چنین اکشنی در کیبورد ساده نیست، زیرا کیبورد مانند پیانو مجهز به سیم و چکش نیست. به همین دلیل سازندگان از روشهای مختلفی برای سنگینتر کردن اکشن کلیدها استفاده میکنند. برخی دیگر نیز یک اکشن چکشی را به کیبورد اضافه میکنند تا حس نوازندگی با این کیبوردها، بیشتر به نوازندگی با پیانو نزدیک شود. اگر ساز اصلی شما پیانو است یا آهنگهای زیادی را بر اساس ساز پیانو تولید میکنید، اکشن سنگین بهترین انتخاب خواهد بود.
.
• اکشن نیمه سنگین (Semi-weighted)
اکشن نیمهسنگین مشابه اکشن سنگین است اما کلیدها، مقاومت کمتری از خود نشان میدهند و سریعتر به جایگاه اولیه برمیگردند. اکشن نیمهسنگین در بین موزیسینها بسیار محبوب است. اگر به دنبال حس و عملکردی در میانهی اکشن پیانو و اکشنهای سبک (سینت) هستید، این مورد بهترین گزینه است.
.
• اکشن سینت (Synth Action)
کیبوردهای سینت اکشن، عملکردی مشابه ارگانهای الکترونیک دارند. کلیدهای این کیبوردها سبک هستند و به سرعت جابجا میشوند. به این ترتیب میتوانید از این کیبوردها برای اجرای لید یا آرپژهای سریع استفاده کنید. اکشن سینت برای موزیسینهایی مناسب است که الزاما با نوازندگی پیانو آشنایی ندارند. از جمله گیتاریستهایی که به دنبال اضافه کردن امکانات میدی به اجراهای خود هستند. اگر به یک کنترلر بسیار کوچک احتیاج دارید که در کولهپشتی شما جای بگیرد، به دنبال کنترلری باشید که اکشن سینت و کلیدهای مینی دارند.
.
• افترتاچ
شاید پیش از این شنیده باشید که نوازندگان کیبورد قطعههای لید خود را با ویبراتو به پایان میرسانند. در برخی از کیبوردها کافی است کلیدها را کمی بیشتر به سمت پایین فشار دهید تا به امکانی به نام افترتاچ دسترسی پیدا کنید. افترتاچ یک راه ساده و کاربردی برای اضافه کردن جزئیات مختلف به اجرا است. راه دیگر دسترسی به این امکانات، استفاده از دست چپ برای استفاده از پیچ ویل کیبورد است که کار کردن با آن به اندازهی افترتاچ ساده نیست.
افترتاچ در دو نوع مونوفونیک (channel aftertouch) و پلیفونیک ارائه میشود. افترتاچ مونوفونیک یک عملکرد یکسان است که میتوانید آن را با استفاده از تمامی کلیدها فعال کنید. افترتاچ پلی فونیک را میتوان برای هرکدام از نتها به شکل جداگانه برنامهریزی کرد. به دلیل هزینهی بالای ساخت و برنامهریزی افترتاچ پلیفونیک، این نوع افترتاچ در تعداد بسیار کمی از کیبوردها به چشم می خورد.
.
• امکانات
با این وجود که اکثر کنترلرهای مدرن به همراه امکان انتقال دیتای میدی از طریق یواسبی عرضه میشوند، دو نوع دیگر از جکها نیز وجود دارد که در شرایط پیچیده کار شما را سادهتر خواهند کرد. جکهای ۵ پین MIDI DIN به شما اجازه میدهند که سازهای دیگری از جمله سینتی سایزرها را کنترل کنید. همچنین خروجی CV/Gate به شما کمک میکند که صداهای یک سینت قدیمیتر را با استفاده از کنترلر اجرا کنید.
تقریبا تمامی کیبوردها به همراه یک ورودی مخصوص پدال ساستین عرضه میشوند. هرچند بسیاری مجهز به ورودی پدال continuous controller (CC) نیستند. استفاده از پدال اکسپرشن در زمان اجرا میتواند عمق تازهای را به موسیقی شما اضافه کند. با استفاده از این پدال میتوانید تمامی پارامترهای در دسترس را بدون نیاز به استفاده از دست جابجا کنید.
.
• پدهای پرفورمنس
بسیاری از نوازندگان کیبورد از این ساز برای اجرای قطعههای پرکاشن استفاده میکنند. هرچند بسیاری ترجیح میدهند از پدهای پرفرومنس برای این کار استفاده کنند. اکثر کنترلرهای امروزی مجهز به ۸ پد یا بیشتر هستند که میتوانید از آنها برای اجرای درامز یا شروع یک لوپ استفاده کنید. برخی پدها حتی مجهز به افترتاچ نیز هستند. این پدها (به همراه دکمهها، فیدرها و صفحههای الایدی) پنل بالایی کیبورد را پوشش میدهند. به همین دلیل کنترلرهای مجهز به چنین امکاناتی عمدتا بزرگتر و سنگینتر هستند و باید بین امکانات و سادگی در جابجایی کیبورد تعادل برقرار کنید.
.
• پدهای پرفورمنس جایگزینی مناسب برای کیبوردهای معمولی
⇠ برخی کنترلرها، فراتر از یک کیبورد ساده هستند. یکی از بهترین نمونهها، سازی به نام کیتار (Keytar) است. این ساز پوشیدنی است و به نوازنده این امکان را میدهد که روی صحنه جابجا شود و مانند یک نوازندهی گیتار با مخاطبان ارتباط برقرار کند.
⇠ بسیاری از سازندگان قطعات هیپ هاپ و ریمیکسرها از پد دیوایسها استفاده میکنند. با استفاده از این دستگاه میتوانید هر عملکردی را با فشردن یک پد انجام دهید. این پدها برای اجرای بیتهای درام بسیار مناسب هستند.
⇠ یکی دیگر از دستگاههای میدی که هیچ شباهتی به کیبورد ندارد، ویند کنترلر (wind controller) نام دارد. این دستگاهها مشابه سازهای بادی هستند و به کاربران اجازه میدهند که از ماژولهای میدی و نرمافزارهای مختلف در زمان اجرا استفاده کنند.
.
منابع:
.https://www.tehranmelody.com