راهنمای ساز ویولن

راهنمای خرید ویولن

نکاتی که برای انتخاب ویولن باید در نظر بگیرید.

1- نبود ترک در بدنه

ویولون از چوب ساخته شده است و محیط بر چوب تاثیر می گذارد. به همین دلیل هنگام انتخاب ویولن (دست دوم و نو) باید توجه شود که در بدنه آن تَرَک وجود نداشته باشد. گاهی تشخیص این ترک در نگاه اول قابل تشخیص نیست و باید با دقت تمام قسمت‌های ساز را بررسی کنید تا ویولن مورد نظر شما تَرَک نداشته باشد.

.

2- به لبه های کناری ویولن دقت کنید

دقت کنید لبه‌های کناری ویولن از بالا و پایین بیرون نزده باشند. دلیل این مساله این است که چوب به خوبی تراشیده نشده است و پس از خشک شدن چسب و فشرده شدن صفحات بالا و پایین ساز، لبه ها دچار بیرون زدگی می شوند. این مشکل در ویولن هایی که کیفیت ساخت خوبی دارند دیده نمی شود.

.

3- دقت کنید که دسته ساز صاف باشد

برای این کار ابتدا مطمئن شوید که خرک دقیقا بین دو دریچه خروج صدا که به شکل F هستند قرار گرفته است. سپس از قسمت خرک به سمت دسته ساز نگاه کنید. خرک و قسمت سیاه رنگی که انگشتان نوازنده بر روی آن قرار می گیرد (گریف)، باید دقیقا رو به روی هم باشند و اگر نسبت به هم انحراف داشته باشند باید در انتخاب آن ساز کمی درنگ کنید!

.

4- به ارتفاع سیم‌ها توجه کنید

دقت داشته باشید که ارتفاع سیم ها نسبت به صفحه انگشت گذاری (گریف) باید به دقت تنظیم شده باشند و از حد مجاز خود بالاتر یا پایین‌تر نباشند. در غیر اینصورت صدایی نامطلوب و به اصلاح گِز زدن را خواهیم شنید و انگشت گذاری راحتی بر روی ساز نخواهیم داشت.

ارتفاع سیم در سازهای زهی به فاصله بین سیم‌ها و گریف در قسمت بالای گریف (نزدیک خرک) گفته می‌شود. این فاصله از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر این فاصله کمتر از حدِ استاندارد باشد، ساز صدای به اصطلاح گِز خواهد داشت و اگر این فاصله زیاد باشد نوازندگی راحتی نخواهیم داشت.

این فاصله در ویولون، ویولا و ویولنسل به صورت زیر است:

⇠ ویولن: در سمت سیم می 3.2 تا 3.5 میلیمتر و در سمت سیم سل 5 تا 5.5 میلیمتر

⇠ ویولا: در سمت سیم لا 4.2 تا 5.5 میلیمتر و در سمت سیم دو 6 تا 6.5 میلیمتر

⇠ ویولنسل: در سمت سیم لا 5 تا 5.5 میلیمتر و در سمت سیم دو 8 تا 8.5 میلیمتر

.

5- به گوشی‌های ساز توجه کنید

گوشی های ساز که در قسمت بالای دسته قرار دارند و سیم ها به آن متصل هستند باید به راحتی در جای خود بچرخند و گیر نداشته باشند. گوشی ها را با دقت بچرخانید و مراقب باشید سیم‌ها پاره نشوند. انجام این کار نیاز به کمی مهارت دارد.

.

6- ویولن باید از چه نوع چوبی ساخته شده باشد؟

فرا، صنوبر، آبنوس، بید و بلسان بنفش بهترین چوب‌ها هستند و توصیه می‌کنیم چوب‌های دیگر را خریداری نکنید.

.

7- درخواست مهلت آزمایش کنید.

بیشتر فروشگاه‌های ساز به خریداران خود اجازه می‌دهند که ساز را پس از خریداری برای چند روز آزمایش کنند و تکنیک‌ها و قطعات مختلف را با آن آزمایش کنند و همینطور هنرجو می‌تواند ساز را به مدرس موسیقی خود نشان داده و از تجربیات او استفاده کند. حتما از فروشگاهی خرید کنید که این مهلت آزمایش را به شما می‌دهد.

.

8- آرشه را دست‌کم نگیرید.

ممکن است کمی وسوسه کننده باشد که آرشه ارزان قیمت تهیه کنید ولی به یاد داشته باشید که کیفیت آرشه به اندازه ویولن اهمیت دارد و ویولن بسیار با کیفیت و آرشه‌ای بی‌کیفیت ترکیب مناسبی نخواهند بود. در نهایت این آرشه است که عامل تولید صدای دلنشین از ساز خواهد بود. پس در انتخاب آرشه دقت کنید.

.

9- بررسی کامل ویولون قبل از خرید

⇠ قبل از خرید ویولون تمامی اجزای آن را بررسی کنید تا از سالم بودن آن مطمئن شوید.

⇠ دقت کنید که هیچ کدام از بخش های ویولن ترک خوردگی روی چوب و یا تعمیر و شکستگی نداشته باشد.

⇠ صفحه انگشت گذاری ساز باید کاملا صاف و بدون خراش باشد تا هنگام نواختن صدای اضافه و صدای وز دادن ندهد.

⇠ گوشی های ویولن را تست کنید تا برای کوک کردن روان و راحت باشد و اگر گوشی ساز برای کوک کردن زیاد سفت باشد قبل از خرید گوشی را تعمیر و رگولاژ کنید.

⇠ خرک ویولن از جنس مقاوم باشد تا از فشار سیم به صفحه جلوگیری کند. در صورت وجود ترک و کهنه بودن خرک قبل از خرید ویولون آن را تعویض کنید.

⇠ دسته ویولن را بررسی کنید و مطمئن شوید که دسته ساز تاب و یا انحنا نداشته باشد.

⇠ به جنس آرشه ساز و کیفیت آن دقت کنید و کامل آره را بررسی کنید که تاب و انحنا نداشته باشد و رشته های آن پوسیده نباشد.

⇠ در صورت کهنه بودن و یا نامرغوب بون جنس سیم قبل از خرید سیم ها را تعویض کنید. سیم های ساز باید بدون هیچگون تغییر رنگ و یا زنگ زدگی باشد.

.

10- تست کردن صدای ویولن قبل از خرید

⇠ قبل از خرید ویولن حتما صدای ساز را گوش کنید و با آن بنوازید. اگر مبتدی هستید و اولین ساز خود را میخواهید بخرید از فروشنده بخواهید تا با ویولن بنوازد. صدای ویولن باید شفاف و یک دست باشد. حتا صدای هر چهار سیم ویولن را بشنوید همچنین تمامی نت ها روی کل صفحه اگشت گذاری را تست کنید.

⇠ برخی از فروشندگان خرک سازهای نو را جدا می کنند و بعد از فروش خرک را نصب می کنند. اگر با این مسئله مواجه شدید حتما از فروشنده بخواهید خرک را نصب کند. هیچوت بدون شنیدن صدای ویولن اقدام به خرید آن نکنید چون از ظاهر ساز کیفیت صدا را تعیین نمی کند.

.

11- خرید ویولن برای بچه ها

⇠ در صورتی که میخواهید برای فرزندتان ویولن بخرید باید با توجه سن کودکتان ساز مناسب سن و جسه کودک باشد. برای بچه های زیر ده سال توصیه می شود که از ویولن های باسایز کوچکتر استفاده کنید.

⇠ ویولن در 9 سایزمختلف ساخته می شود. برای کودکان سایز های 3/4، 1/2، 1/4، 1/8، 1/10، 1/16 و 1/32 ویولون وجود دارد. ویولن با اندازه کامل نیز به اندازه 4/4 نامیده می شود. به اندازه دست کودک برای خرید ویولن توجه کنید

⇠ و ساز را قبل از خرید در دست کودک قرار دهید تا اندازه آن برای کودک مناسب باشد. برای کودکان زیر ده سال بیشتر از ساز های 4/2 و 4/3 استفاده می شود.

.

12- بودجه

⇠ ویولن‌هایی که در فروشگاه‌های مختلف وجود دارند با توجه به عواملی مانند کیفیت ساخت، جنس چوب، عمر ساز، کشور سازنده و … قیمت‌هایی متفاوت دارند. ابتدا بودجه خود را برای خرید ساز مشخص کنید. قیمت ویولن در ایران از چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان متفاوت است.

⇠ در برخی موارد قیمت زیاد ساز تنها به دلیل نام سازنده و برندشان است و در عمل فرقی در کیفیت مشاهده نمی‌شود.

.

13- از کجا بخریم؟

پراه‌های زیادی برای پیدا کردن فروشگاه ویولن وجود دارد. جست و جو در اینترنت و استفاده از فروشگاه‌های آنلاین، فروشگاه‌های ساز که معمولا در مراکز فروش مختلفی (در برخی از شهر‌ها) به صورت تخصصی انواع ساز‌های مختلف را به فروش می‌رسانند و همچنین نمایند‌گی‌های برندهای مختلف.

.

نگهداری از ویولن

بعد از خرید ویولن مناسب باید نکاتی را برای سالم ماندن و نگهداری صحیح ساز رعایت کنید که به آن ها اشاه می کنیم

⇠ قرار گرفتن ویولون در معرض رطوبت باعث آسیب رسیدن به بدنه چوبی ساز می شود بنابرین ساز را در محیط خشک قرار دهید و از رسیدن رطوبت به ساز خود داری کنید.

⇠ همچنین در فصل تابستان از قرار دادن ساز در معرض باد کولر خودداری کنید.

⇠ ویولن را همیشه تمیز کنید تا گرد خاک نگیرد و باعث کهنگی و کاهش کیفیت ساز نشود.

⇠ هنگام خرید ویولن یک کاور محکم و ضد رطوبت برای آن تهیه کنید و ساز را مواقعی که نمرین نمی کنید در کاور نگهداری کنید.

⇠ سیم های ساز خود را بسته به میزانی که می نوازید هر چن وقت یکبار تعویض کنید به طور متوسط بین هر 6 تا 12 ماه سیم های ساز را تعویض کنید.

⇠ در مواقعی که با ویولن تمرین نمیکنید آرشه را از طریق پیچ قرار کرفته در انتهای آن شل کنید. سفت بودن آرشه در بلند مدت باعث تاب برداشتن آن می شود.

⇠ ویولن را در محیط هایی که از نظر دما دارای تغییرات شدیدی هستند، مانند زیرزمین و یااتاق های زیر شیروانی، نگه داری نکنید. ویلن ها بسیار شکننده هستند، بنابراین اگر به طور مداوم در معرض تغییرات دمایی و یا رطوبت قرار بگیرند، سرانجام شکسته و یاقطعات مختلف آن از هم جدا می شود.

⇠ زمانی که از ویولن خود استفاده نمی کنید، آن را درون یک محفظه با کیفیت خوب وقابل اطمینان قرار دهید. بسیاری از آسیب هایی که برای یک ویلن به وجود می آید دراثر غفلت و سهل انگاری صاحبان آنهاست. برای مثال نگهداری آنها در محیط هایی امکان آسیب رسیدن به آنها زیاد است، مانند نزدیک سینک آشپزخانه و یا پشت در اتاق خواب.

⇠ طبیعت چوب به گونه ای است که وقتی در معرض هوای مرطوب قرارمی گیرد باد می کند و وقتی در معرض هوای خشک قرار می گیرد جمع می شود. تغییر ناگهانی دمای محیطی که سازتان را در آنجا قرار داده اید باعث صدمه زدن به سازتان می شود پس از هر گونه تغییر ناگهانی دما محیط خود داری کنید. برای این کار وقتی وارد محیط جدیدی شدید به مدت ۱۵ دقیقه ساز را ازجعبه اش خارج نکنید تا ساز به دمای محیط عادت کند.

⇠ هرگز سازتان را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید چون باعت تغییر رنگ ساز می شود.

⇠ اگر در منزلتان از وسائل گرم کننده مانند رادیاتور استفاده می کنید و یا در مناطقی با اب و هوای خشک زندگی می کنید همواره از دستگاه مرطوب کننده هوا استفاده کنید.

⇠ هرگز سازتان را کنار رادیاتور یا بخاری قرار ندهید. بهترین مکان برای قرار دادن سازتان هال است چون دارای دمایی با رطوبت مناسب است.

⇠ هرگز سازتان را در هنگام مسافرت در صندوق عقب ماشین قرار ندهید چون تغییر دائمی هوای سرد و گرم باعث آب شدن چسب چوب و چسبیدن ساز به کیف می شود.

⇠ هرگز سازتان را روی سطوح سخت(مثل میز) و یا کناره های تیز قرار ندهید چون باعث خراشیدگی چوب می شود.

⇠ برای اینکه سازتان جلای خود را از دست ندهد در هنگام برداشتن آن را از دسته یا زیرچانه ای بگیرید.

⇠ اگر شما از بالشتک استفاده می کنید حتما هر چند وقت یک بار کنترل کنید که لاستیک دور پایه های فلزی آن در نرفته باشد چون در این صورت باعث خراب شدن سازتان می شود در صورت مشاهده این حالت یا پلاستیک دور آن را عوض کنید یا بالشتک را.

⇠ اگر شما صاحب یک ساز با ارزش و گرانبها هستید بهتر است کیفی مناسب برای نگهداری این سرمایه تهیه کنید. بهتر است کیفی که انتخاب می کنید از داخل دارای فنربندی باشد تا اگر کیف به طور اتفاقی از دستتان رها شد آسیب کمتری به ساز وارد آید.و همچنین باید جای کافی برای کتاب نت و بالشتک داشته باشد.اکثر موزیسینها کیفهای مستطیل شکل را ترجیح می دهند چون این کیف ها جای بیشتری دارند.

⇠ هر چند وقت یک بار خرک ساز را کنترل کنید و مطمئن شوید که سر جایش است. برای این کار روی صندلی نشسته و ساز را طوری بگیرید که قسمت حلزونی اش به سمت چپ باشد انگشتهای وسط دست چپ را زیر گریف گرفته و با شصت از بالای خرک گرفته و با انگشتهای دست راست از پشت خرک میگیریم تا زیاد جابه جا نشود و با شصت کمی فشار می دهیم تا صاف شود.

⇠ هر چند وقت یک بار مشتی برنج خشک نپخته در شکافهای اف بریزید آن را دور بخش داخلی ویلن تکان دهید و سپس ساز را برگردانید دانه های برنج فرو می ریزند و گاهی یک گوی از غبار با آنها فرو می افتد.جعبه گوشی باید هنگام تعویض سیم پاک شود و دقت شود که گوشی ها محکم ثابت شده اند. از سیم های خوب استفاده کنید.

⇠ هر چند وقت یک بار خرک ساز را کنترل کنید و مطمئن شوید که سر جایش است

.

• چوب آرشه:

⇠ در مورد آرشه باید بسیار مراقب بود تا دست با موی آن تماس پیدا نکند چراکه در صورت تماس پوست با موی آرشه قسمتی از آن در انتهای آرشه به مرور زمان سیاه رنگ و غیر قابل استفاده میشود.

⇠ بعد از استفاده حتماً آرشه را شل کنیم (تا اندازه ای که موی آرشه آویزان نشود).آرشه را به هنگام قرار دادن در جعبه در جای خود ثابت می کنیم.باید دقت داشت که جای مخصوص آرشه در جعبه سالم باشد. به طوری که آرشه هیچگاه روی ویلن قرار نگیرد

⇠ چوب آرشه باید کاملا مستقیم باشد. به محض آنکه موها شروع به پاره شدن کنند، باید موی آرشه را تعویض کرد. چون اولین موهایی که از دست می روند همیشه در لبه ی خارجی آرشه هستند، موهای باقیمانده اغلب چوب آرشه را می پیچانند و کج می کنند.

.

• اجتناب از زدن کلیفون زیاد

⇠ زدن کلیفون به تارهای آرشه باعث تماس بهتر تارها با سیم های ویلن می شود (در اصطلاح کلیفون باعث می شود که سیمهای ویلن تارهای آرشه را گیر بیاندازند)، بدون کلیفون تارهابرروی سیم ها سر خورده و صدایی تولید نخواهد شد.

⇠ دو نوع کلیفون وجود دارد: کلیفون روشن که مناسب آب و هوای گرم است. این نوع کلیفون سفت تر است و به چسبندگی کلیفون تیره نیز نیست. کلیفون تیره مناسب آب و هوای سرد است و نرم تر از کلیفون روشن است.از ریختن یا مالیدن کلیفون زیاد برروی تارهای آرشه اجتناب کنید، زیرا هنگام کشیدن آرشه برروی سیم ها، گرد این کلیفون ها برروی ویلن می ریزد و باعث تغییر رنگ آن خواهد شد.

.

• استفاده از سیمهای با کیفیت

⇠ سیمهای ارزان باعث ایجاد فشار و تنش برروی بدنه ویولن می شوند که ممکن است نتیجه آن شکستن، تاب برداشتن و دیگرآسیب هایی برروی ویولن شود.

.

• مشکلات کوچک را نادیده نگیرید

⇠ اگر یک آسیب جزیی را برروی ویولن خود مشاهده نمودید، منتظر نمانید و فورا به یک سازنده و یا تعمیر کننده متخصص و با تجربه سازهای سیمی مراجعه نمایید. بیشتر آسیب های بزرگ از همین مشکلات کوچک به وجود می آید که ممکن است باعث صرف هزینه های بالاتری نیزبشوند.

⇠ همیشه به افراد متخصص در ساخت و تعمیر سازهای سیمی مراجعه نمایید

⇠ اگر ویولن شما به تعمیر نیاز دارد، به یک سازنده و یا تعمیر کننده متخصص و با تجربه سازهای سیمی مراجعه نمایید. این افراد قبلا آموزش دیده اند و در تعمیر سازهای سیمی مانند ویولن خبره هستند. البته باید برای پیدا نمودن چنین افرادی مقداری جستجو کنید. برای این منظور می توانید با اقوام، دوستان مورد اطمینان و مدرسین موسیقی مشورت نمایید.

⇠ جعبه ی ساز باید محکم باشد و درون آن جایگاهی به شکل ویلن وجود داشته باشد.اگر ساز را در جعبه ای به غیر از این حمل می کنیم بهتر است اطراف آن را با ابر یا پارچه بپوشانیم به طوریکه ساز در جعبه تکان نخورد.

.

 تمیز کردن ساز ویلن

⇠ در هیچ شرایطی اجازه ندهید رزین (صمغ، کلیفن /Resin/) یا غبار روی بدنه ی ویلن انباشته شود. دائما ویلن را تمیز کنید و این کار را به نرمی انجام دهید. هرگز بخشی از سطح جلا داده شده را با انگشت لمس نکنید.

⇠ می توانید از نرم ترین پارچه ی کهنه ی ابریشمی، کلینکس (Keleenex) یا کتان استفاده کنید. مخصوصا کتان برای پاک کردن زیر گریف، سیم گیر، زیر-چانه و خرک بسیار مفید است. فضا های باریک شکافهای f و خرک را با یک تکه کاغذ نازک تمیز کنید. برای جلا دادن ویولن خود، از روغن جلای هیل (Hill) یا سایر روغن های مشهور به ندرت و بسیار با احتیاط استفاده کنید، و دقت کنید هیچ گونه روغن یا گریس در چوب نفوذ نکند.

⇠ گریف و سیم ها را هر روز با بنزین تصفیه شده و بدنبال آن با الکل یا ادکلن بسایید و پاکیزه نگه دارید. سیم ها هنگامی که رزین از آنها روفته وپاک شده باشد بهتر صدا می دهند و آزاد تر ارتعاش می کنند.

⇠ جعبه ی گوشی باید هنگام تعویض سیم پاک شود، و دقت شود که گوشی ها محکم ثابت شده اند. محیط دور سوراخ های گوشی را می توان چسب هیل(Hill Stick) مالید که حرکت را در آن روان و بدون لغزش گرداند.

⇠ چوب آرشه را با الکل پاک کنید، و دقت کنید که رطوبت به موی آرشه نرسد.

⇠ تعویض موی آرشه عملی بسیار دقیق و ظریف است و چنین کاری را باید فقط به متخصصان واجد صلاحیت سپرد.

⇠ بعد از هر بار نواختن سازتان گرده های کالیفوم موجود روی صفحه صدا را با استفاده از دستمال کاغذی یا دستمالی نرم و لطیف و گرده های موجود روی گریف و سیم ها را با استفاده از انگشتتان پاک کنید.

⇠ اگر گرده های کالیفوم روی سیم ها بماند باعث می شود صدای ساز شفافیت خود را از دست دهد. در ضمن برای پاک کردن ساز هرگز از الکل استون پارافین یا سایر حلال ها استفاده نکنید.

.

منابع:
.http://www.viologram.com
.https://www.beytoote.com
.https://saaz24.com
.https://collegemusic.co