دلیل روشن نشدن موتور سیکلت + رفع مشکل

به طور مثال خود را در موقعیتی تصور کنید که در رفتن به جایی عجله دارید. به همین دلیل تصمیم ‌می‌گیرید برای زودتر رسیدن به مقصد از موتور سیکلت استفاده کنید. ولی به محض سوار شدن متوجه می‌شوید موتور سیکلت روشن نمی‌شود.

در آن موقع چه حسی به شما دست می‌دهد؟! حتماً دوست دارید بدانید چرا موتور سیکلتتان روشن نمی‌شود تا سریع دست به آچار شوید و آن را تعمیر کنید. ما با نوشتن این مقاله به کمک شما می‌آییم و با یافتن پاسخ سوال “چرا موتور سیکلت روشن نمی‌شود؟” شما را با دلایل روشن نشدن موتور سیکلت آشنا می‌کنیم تا با توسل به آن‌ها بتوانید در مواقع حساس و بحرانی که به موتور سیکلت نیاز دارید اما روشن نمی‌شود، خود را نجات دهید.

انواع موتور سیکلت

قبل از این که دلایل روشن نشدن موتور سیکلت را بیان کنیم، بهتر است با انواع موتور سیکلت‌ها و طرز کار آن‌ها آشنا شویم تا بتوانیم با درک صحیحی از نحوه کار آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهیم.

اگر علاقه‌مند به موتور سیکلت باشید و از سواری با آن لذت ببرید، حتماً می‌دانید که ما دو نوع موتور سیکلت‌داریم. موتور سیکلت دو زمانه و موتور سیکلت چهار زمانه.

موتور سیکلت‌های دو زمانه و موتور سیکلت‌های چهار زمانه با یکدیگر خیلی فرق دارند. نحوه کار آن‌ها نیز بسیار متفاوت از هم است.

موتور سیکلت‌های دو زمانه و طرز کار آن‌ها

در موتورهای دو زمانه عملکرد موتور در دو مرحله صورت می‌گیرد: مرحله احتراق و مرحله تخلیه.

فناوری به کار رفته در این نوع موتورها بسیار ساده و ابتدایی است تا آنجایی که به غیر از دو مرحله فوق عملکرد خاص دیگری در این موتورها صورت نمی‌گیرد.

در مرحله احتراق، سوخت و هوا در سیلندر ترکیب شده و زمانی که جرقه زده می‌شود، این مخلوط مشتعل می‌شود.

از اشتعال این مخلوط انفجاری صورت می‌گیرد که پیستون را به سمت پایین سوق می‌دهد.

همزمان که پیستون حرکت کرده و به سمت پایین سوق پیدا می‌کند، ترکیب سوخت و هوا به سمت محفظه پوسته موتور یا همان میل لنگ مکیده می‌شود.

به محض آن که پیستون به پایین‌ترین نقطه ممکن خود رسید، راه گاه تخلیه باز شده و فشار موجود در سیلندر باعث می‌شود تا گازهایی که از اشتعال سوخت و هوا به وجود آمده‌اند، به بیرون از سیلندر حرکت کنند.

مرحله مکش

در مرحله مکش، یعنی مرحله ورود سوخت – هوا، زمانی که پیستون از پایین‌ترین قسمت سیلندر آغاز به حرکت به سمت بالا می‌نماید، راه گاه ورودی باز شده و حرکت پیستون باعث می‌شود مخلوط در محفظه میل لنگ فشرده شود.

با انجام شدن این فرایند ذرات درون سیلندر به یکدیگر نزدیکتر می‌شوند. در این مرحله گازهای حاصل از احتراق یعنی همان گازهای خروجی از سیلندر خارج شده و همزمان مخلوط تازه از سوخت و هوا وارد آن می‌شود.

در مرحله بعدی، یعنی مرحله تراکم مونتومی که در میل لنگ وجود دارد، باعث می‌شود پیستون به سر جای اول خود یعنی جایی که برای جرقه زنیِ دوباره آماده می‌شود، بازگردد و دوباره مرحله تراکم شکل گیرد.

زمانی که مخلوط سوخت و هوا در پیستون متراکم می‌شوند، در محفظه میل لنگ مکش به وجود می‌آید.

مکش ایجاد شده Reed Valve که شیری تشکیل یافته از ورقه فولادی نازک که باعث ایجاد جریان یک طرفه سیال می‌شود، را باز می‌کند و باعث مکیده شدن روغن – سوخت – هوا از کاربراتور می‌شود.

زمانی که پیستون به بالاترین نقطه ممکن رسید، مرحله جرقه انجام شده و چرخه مجدداً تکرار می‌شود.

نقش پیستون در موتورهای دو زمانه

همانطور که مشاهده کردید، پیستون در موتورهای دو زمانه عملیات متفاوتی را انجام می‌دهد:

پیستون از یک سمت دارای محفظه احتراقی است که مخلوط سوخت و هوا را متراکم می‌کند و انفجاری را به وجود می‌آورد که به واسطه آن انرژی زیادی آزاد می‌شود.

پیستون که در محفظه میل لنگ قرار گرفته است، مخلوط سوخت و هوا را از کاربراتور می‌مکد و از Reed valve از مخلوط گذشته و به دلیل فشاری که در سیلندر وجود دارد، مخلوط به سمت داخل محفظه احتراق حرکت می‌کند.

همزمان قسمتی از پیستون مانند سوپاپ عمل کرده و موجب باز و بسته شدن راه گاه‌های ورودی و خروجی می‌شود.

بنابراین پیستون در موتورهای دو زمانه از اهمیت به سزایی برخوردار است و کارهای بسیاری انجام می‌دهد.

لازم به ذکر است در موتورهای دو زمانه، روغن آن‌ها باید همراه سوخت بنزین و به طور همزمان به داخل باک ریخته شود.

با انجام این کار میل لنگ دیواره سیلندر و میله متصل کننده روان کاری می‌شوند.

در موتورهای دو زمانه چنانچه روغن به باک ریخته نشود، عمر موتور بسیار کوتاه خواهد شد و کارکرد خود را سریع از دست خواهد داد.

موتور سیکلت‌های چهار زمانه و طرز کار آن‌ها

در موتورهای چهار زمانه عملکرد موتور در چهار مرحله انجام می‌گیرد: مرحله مکش، مرحله تراکم، مرحله توان و مرحله تخلیه.

روش کار موتور چهار زمانه با روش کار موتور دو زمانه بسیار متفاوت است.

موتور چهار زمانه فرایند پیچیده‌تری دارد و از به روزترین و رایج‌ترین سیستم‌های موتوری دنیاست.

با این حال شرکت‌های تولید کننده موتور سیکلت در ساخت و تولید موتور سیکلت‌ها بیشتر از موتورهای دو زمانه استفاده می‌کنند که آن هم دلایل خاص خودش را دارد که از حوصله این بحث خارج است.

با این حال ما در این مقاله به بیان دلایل کلی که باعث می‌شوند هر نوع موتور سیکلتی روشن نشود خواهیم پرداخت.

بعد از آشنایی با موتور سیکلت‌های دو زمانه و چهار زمانه و نحوه کارکرد آن‌ها نوبت به دلایل روشن نشدن موتور سیکلت می‌رسد.

در زیر به اختصار عواملی را بررسی می‌کنیم که هر یک به تنهایی می‌تواند عاملی برای روشن نشدن موتور سیکلت به شمار رود.

در حالت کلی روشن نشدن موتور سیکلت دو دلیل اصلی دارد:

• وجود مشکل در سیستم برق رسانی موتور سیکلت
• وجود مشکل در سیستم سوخت رسانی.

اختلال در کارکرد هر یک باعث می‌شود موتور سیکلت روشن نشود.

خالی بودن باک

در برخی مواقع ممکن است دلایل روشن نشدن موتور سیکلت خالی بودن باک آن از بنزین باشد.

شما باید هر چند وقت یک بار باک موتور سیکلت خود را چک کرده و اطمینان حاصل کنید بنزین دارد.

اگر بنزین نداشت دلیل روشن نشدن آن مشخص می‌شود، اما اگر موتور سیکلت بنزین داشت و روشن نشد باید به دنبال عامل و یا عوامل دیگری باشید که باعث شده‌اند موتور سیکلت روشن نشود.

درضمن این نکته را از یاد نبرید که در موتور سیکلت‌های دو زمانه همراه با بنزین باید روغن نیز به داخل باک اضافه کنید تا موتور سیکلت خوب کار کند.

تنظیم نبودن کاربراتور موتور سیکلت

یکی دیگر از دلایل روشن نشدن موتور سیکلت عدم تنظیم کاربراتور است.

کاربراتور وسیله‌ای است در سیستم‌های کاربراتوری و سوخت رسانی که وظیفه دارد سوخت مورد نیاز موتور را به نحوی آماده کند که موتور در هر شرایطی به بهترین نحو ممکن کار کند.

یک کاربراتور زمانی که مشکلی نداشته باشد و نیز به خوبی تنظیم شده باشد، باید در زمانی بسیار کوتاه هوا و سوخت را به طور صحیح با هم مخلوط کند تا موتور بتواند در هر شرایطی کار کند، مصرف سوخت موتور را در وضعیت عادی کاهش دهد، در حالت بار کامل حداکثر قدرت را تامین نماید، باعث روشن شدن موتور سیکلت در هر درجه حرارتی شود و کارکرد منظم آن را در حالت دور آرام تضمین نماید.

زمانی که موتور سیکلت در یکی از زمینه‌های فوق مشکل داشته باشد، نشان دهنده این است که کاربراتور مشکل دارد و یا این که به خوبی تنظیم نشده است.

به طور مثال اگر در هنگام تاپ اسپید زدن بعد از چند لحظه موتور سیکلت گاز نخورد و خاموش شود و دوباره بعد از چند دقیقه روشن شود، نشان دهنده این است که سوزن متصل به شناور بیش از حد کیپ است و یا پیچ هوا به خوبی تنظیم نشده است و نسبت بنزین به هوا بیشتر است.

کمبود ولتاژ باتری

یکی دیگر از دلایل روشن نشدن موتور سیکلت می‌تواند مربوط به کمبود ولتاژ باتری باشد.

در واقع گاهی اوقات ممکن است ولتاژ کم باطری موجب سخت استارت خوردن موتور سیکلت شود.

در برخی مواقع نیز ممکن است باطری شارژ خالی کند که در این صورت موتور سیکلت روشن نخواهد شد.

گیرپاژ کردن موتور سیکلت

گیرپاژ کردن اصطلاحی که در مکانیکی‌ها و تعمیرگاه‌ها زیاد شنیده می‌شود، به معنی قفل کردن موتور است.

گیرپاژ کردن از جمله عواملی است که باعث می‌شود موتور سیکلت روشن نشود.

همانطور که می‌دانید پیشرانه موتور سیکلت شامل قطعات متعددی است که با همدیگر به صورت تنگاتنگ همکاری می کنند تا موتور روشن شود و حرکت کند.

از آنجایی که این همکاری در فضایی متحرک انجام می‌گیرد، دما به مقدار زیادی افزایش می‌یابد.

از طرفی گرمایی که ناشی از انجام احتراق‌ها و نیز در تماس بودن قطعات با یکدیگر است نیز به نوبه خود باعث افزایش دما می‌شود.

اگر این افزایش دما که حاصل فعل و انفعالات موتور است، به درستی دفع نشود، مشکلاتی را برای موتور به وجود خواهد آورد.

قطعاتی که در تماس و نزدیکی بسیار به هم قرار دارند، بنابراین در روغن کاری و روان کاری آن‌ها نیز باید دقت کرد.

پیشرانه‌ها طوری طراحی شده‌اند که در حالت عادی و در صورتی که موتور سالم است، دفع گرما و روان کاری به شکل مناسبی انجام می‌گیرد. اما چنانچه مشکلی در این بین به وجود آید، باعث کم کاری در یک بخش شده و در نتیجه پیشرانه از آن قسمت دچار مشکل می‌شود.

در صورتی که این نقص و کم کاری در سطح وسیعی انجام بگیرد، باعث می‌شود پیشرانه از کار بیفتد.

زمانی که پیشرانه از کار می‌افتد به اصطلاح می‌گویند موتور قفل کرده و یا گیرپاژ کرده است.

دلایل گیرپاژ کردن موتور سیکلت

زمانی که موتور روشن است، در سیلندرهای آن، در هر دو باری که میل لنگ می‌چرخد، یک بار عمل انفجار انجام می‌‌گیرد.

اگر تعداد سیلندرها و دور موتور افزایش یابد، گرمای حاصل از آن نیز بالاتر می‌رود.

گرمای حاصل از این فعل و انفعالات باید توسط سیستم خنک سازی موتور به درستی دفع شود.

حال اگر این اتفاق به درستی انجام نگیرد که از دلایل مهم به وجود آمدن این حالت تخلیه مقدار زیادی از آب موجود در سیستم خنک سازی و یا سوختن واشر سرسیلندر است، موتور گیرپاژ خواهد کرد.

وقتی واشر سرسیلندر می‌سوزد، باعث می‌شود کمپرس سیلندر به سیستم خنک سازی وارد شود و منجر به وارد کردن فشار به اتصالات، شیلنگ‌ها و غیره شود و در نهایت باعث پارگی و یا ترکیدگی آن‌ها شود.

با پاره شدن و ترکیدن شیلنگ‌ها، اتصالات و غیره میزان زیادی آب خارج خواهد شد.

در این وضعیت گرمای زیادی که در موتور ایجاد شده است دفع نمی‌شود و در مدت زمان اندکی دمای آن به مقدار زیادی افزایش می‌یابد.

کاری که در این وضعیت انجام می‌شود، خاموش کردن پیشرانه است.

در این وضعیت رینگ‌ها، پیستون و جداره سیلندر به خاطر گرمای حاصل از کار دچار انبساط حجمی می‌شوند.

چون جنس این قطعات با هم متفاوت است، لذا میزان و سرعت خنک شدن آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود.

از طرفی چون دمای این قطعات بیش از حد مجاز بالا رفته است، خنک شدن آن‌ها باعث می‌شود این قطعات درون هم قفل شوند.

در این حالت معمولاً می‌گویند موتور، پیستون و رینگ چسبانده و یا قفل کرده است.

زمانی که آب موتور به صورت یک جا خالی می‌شود باید علاوه بر به کار انداختن سیستم خنک کاری که باعث می‌شود موتور سرد شود، هر چند ثانیه یک بار با استارت‌های کوچک از قفل شدن پیستون و رینگ درون سیستم جلوگیری کرد.

نقش عوامل دیگر درگیرپاژ کردن موتور سیکلت

از دیگر دلایل روشن نشدن موتور سیکلت عدم روان کاری مناسب موتور است.

این عیب معمولاً از زیر موتور رخ می‌دهد و آغاز آن از یاتاقان‌هاست.

وقتی روغن موتور کم باشد و یا یاتاقان‌ها به درستی روان کاری نشوند، باعث می‌شود لایه نازک روغن بین آن‌ها از بین برود و در نتیجه اصطکاک بیش از اندازه در قسمت تماس با شاتون‌ها ایجاد شود.

اصطکاک ایجاد شده باعث می‌شود دسته شاتون دور میل لنگ قفل شود. در این حالت شاتون به جای آن که از ناحیه یاتاقان‌ها به شکل صحیحی دور میل لنگ دوران کند و پیستون را به شکل خطی به پایین و بالا حرکت دهد، به شکل درستی دور میل لنگ دوران نمی‌کند و در نتیجه باعث کوبیده شدن پیستون به بغل‌ها و جداره سیلندر می‌شود.

شاتون زدن

صدای حاصل از این برخوردها به همراه صدایی که نتیجه ضربه‌های شاتون به یاتاقان و میل لنگ است، نشان دهنده یاتاقان زدن است.

در این حالت باید موتور را خاموش کرد و برای رفع مشکل پیش آمده چاره‌ای اندیشه کرد. چرا که اگر موتور خاموش نشود، دسته شاتون به خاطر ضربه‌ها و فشارهای نامتعارفی که به آن وارد شده از کمر می‌شکند و به بلوک موتور برخورد کرده، آن را شکسته و از آن خارج می‌شود. به این حالت اصطلاحاً شاتون زدن و یا دست درآوردن شاتون گفته می‌شود.

در حالت شاتون زدن نیز گفته می‌شود موتور سوخته و یا قفل شده است.

از دیگر دلایلی روان کاری نادرست در موتور وجود آب در سیستم روان کاری است که آن هم از سوختن واشر سرسیلندر ناشی می‌شود.

وقتی آب درون روغن موتور وجود داشته باشد باعث می‌شود لایه روغنی که روی یاتاقان ایجاد شده به طور ناگهان از بین برود و مشکلات بیان شده را برای موتور پدید آورد.

ساییدگی و فرسودگی رینگ پیستون از دیگر دلایل روشن نشدن موتور سیکلت

از دیگر دلایل روشن نشدن موتور سیکلت ساییدگی و فرسوددگی رینگ پیستون و عملکرد نامناسب آن‌ها است.

رینگ‌ها وظایف مختلفی دارند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به حفظ تراکم در بالای پیستون اشاره کرد. اگر رینگ‌های مذکور ساییده و یا فرسوده شوند، در مرحله تراکم، مخلوط سوخت و هوا از منافذ موجود به پایین سیلندر حرکت کرده و در نتیجه از میزان آنها کاسته می‌شود.

واضح است که در این وضعیت انفجار بهینه‌ای ایجاد نمی‌شود که موتور را روشن نماید.

قفل شدن هندل

از دیگر دلایل روشن نشدن موتور سیکلت قفل شدن هندل موتور سیکلت است.

از علت‌های عمده‌ای که باعث می‌شود هندل موتور سیکلت قفل کند این است که مهره داخل هواکش و پیچ ساسات کاربراتور باز می‌شود.

در اثر مکش پیستون وارد سیلندر شده و از بالا آمدن پیستون جلوگیری می‌کند و درنتیجه باعث قفل شدن هندل می‌شود.

برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین حالتی باید در موقع پاک کردن فیلتر هواکش مهره‌های داخل هواکش و نیز پیچ ساسات به خوبی سفت شوند.

مشکل فیلتر سوپاپ‌ها یکی دیگر از دلایل روشن نشدن موتور سیکلت

سوپاپ یکی از قطعات موتور است که روی سرسیلندر قرار گرفته و ورود مخلوط سوخت و هوا و خروج دود را کنترل می‌نماید.

سوپاپ خوب و با کیفیت باید بتواند حرارت زیاد را تحمل کند، حرارت خود را به خوبی به بدنه سرسیلندر انتقال دهد، در مقابل ضربات مقاوم باشد و ساییده نشود.

زمانی که فیلتر سوپاپ‌ها مشکل داشته باشد ممکن است باعث شود موتور سیکلت روشن نشود و یا این که بعد از روشن شدن دوباره خاموش شود.